Pandemia i nowe technologie szybko zmieniają rynek pracy i role pracowników [Głos biznesu]

W artykułach z cyklu „Głos biznesu” pokazujemy jak do najważniejszych wyzwań na rynku pracy i zmieniającego się charakteru pracy odnoszą się przedstawiciele działających w Polsce firm. W pierwszym artykule z tej serii przyglądamy się temu jak podejście do pracy wygląda z perspektywy Grupy Żabka, jednego z partnerów projektu Fundacji Wolności Gospodarczej #TerazPraca. Jolanta Bańczerowska, członkini zarządu Grupy Żabka, odpowiedzialna za obszar strategii personalnej, opowiedziała o zmieniających się modelach pracy w firmie, roli automatyzacji i nowych technologii, umiejętnym wykorzystaniu pracy zdalnej i aktywności zawodowej kobiet. 

Rynek pracy podlega ciągłym przeobrażeniom, stanowiącym wyzwanie nie tylko dla pracowników, ale również pracodawców. W ostatnich latach zmiany przyspieszyły. Przedsiębiorcy dostrzegają potrzebę dostosowania przepisów prawa do obecnych wymogów gospodarki, dbając jednocześnie w swoich firmach o to, by praca tworzyła wartość zarówno dla przedsiębiorstwa, jak i dla pracowników. Nie inaczej jest w Grupie Żabka.

Wiele firm wysoko ocenia kwalifikacje pracowników w Polsce. Nie brakuje osób ambitnych i kompetentnych, którzy są niezbędni do tego, by firmy mogły się rozwijać. Jolanta Bańczerowska z Grupy Żabka podkreśla, że dla pracowników organizacji wielkim atutem jest możliwość uczestnictwa w całości procesów decyzyjnych.

„Naszą siłą jest lokalność, co oznacza, że kluczowe decyzje biznesowe podejmowane są w centrali naszej firmy, czyli w Poznaniu, Nasi pracownicy uczestniczą w procesie ich podejmowania, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia budowania zaangażowanych zespołów.  – zwraca uwagę ekspertka.

Przedstawicielka Grupy Żabka omówiła także najważniejsze wyzwania widoczne na rynku pracy. Jednym z nich są rosnące koszty pracy. Proces ten przyśpieszył szczególnie w ostatnich latach, w których polska gospodarka mierzyła się z bardzo wysoką inflacją. Innym zagadnieniem jest konieczność odpowiedniego przeprowadzenia procesu digitalizacji i automatyzacji. – „Niektóre pokolenia mogą czuć się mniej włączone w zmiany technologiczne, które dzieją się na rynku pracy” – przyznaje Bańczerowska. Digitalizacja pracy to jednocześnie wyzwanie, ale też w jakiś sposób remedium na rosnące koszty pracy.

Grupa Żabka to przykład firmy, która od lat przechodzi szybkie zmiany technologiczne. Jolanta Bańczerowska zwraca uwagę, że aż 15% osób zatrudnionych w firmie pracuje przy technologiach. W związku z tym, że zmiany wewnątrz firmy, w tym stopniowe wprowadzanie hybrydowego modelu pracy, miały miejsce jeszcze przed wybuchem pandemii, to przejście przez ten okres okazało się łatwiejsze.

„Pamiętam dzień 13 marca 2020 roku, kiedy została ogłoszona pandemia. 700 osób w centrali wzięło swoje laptopy i zaczęło pracować w domu” – wspomina Bańczerowska, zwracając uwagę na gotowość do zmiany modelu pracy. Często to młodsi pracownicy przedstawiani są jako osoby lepiej przygotowane do pracy zdalnej. W Grupie Żabka zaobserwowano przeciwne zjawisko. Po przejściu na pracę zdalną głównie młodsi (szczególnie stażem) menedżerowie byli bardziej sceptyczni względem nowego modelu pracy. Bardziej doświadczone osoby były w stanie lepiej poradzić sobie z zarządzeniem w nowym otoczeniu.

Z kolei już postpandemiczne wnioski wynikające z doświadczenia firmy i przeprowadzonych badań są takie, że może już nie być powrotu do tradycyjnej pracy tylko w biurze. Jednocześnie, jak przyznała Jolanta Bańczerowska, zbyt duży udział trybu home office też może mieć swoje negatywne skutki, np. obniżając zaangażowanie i rozluźniają relacje w firmie. Dlatego ważnym zadaniem dla pracodawców będzie odpowiednie wyważenie modelu hybrydowego. Na organizację pracy warto patrzeć z perspektywy jej celów. W Grupie Żabka, jak wyjaśnia Jolanta Bańczerowska, dominuje podejście, że praca “z kimś” powinna odbywać się w biurze, zaś praca “nad czymś” może odbywać się zdalnie.

Jeszcze przed pandemią w Żabce rozwijano model sklepów autonomicznych Żabka Nano. Wybuch pandemii sprawił, że były one innowacją idealną na czas wymuszonego ograniczania społecznych kontaktów. Choć sklepy Nano to wciąż niewielka część wszystkich sklepów sieci Żabka, to podobne rozwiązania technologiczne sieć zaczyna wykorzystywać w tradycyjnych placówkach – niedawno otwarta została Żabka Non Stop, będąca hybrydową formułą łączącą tradycyjny sklep z autonomiczną Żabką Nano. Ten nowy koncept umożliwia zakupy 24/7. – „Sklepy Nano tworzą nowe i inne miejsca pracy” – zwraca uwagę Jolanta Bańczerowska, dodając, że „automatyzacja jest szansą na zastępowanie prac rutynowych pracami, które dają większe poczucie sensu i rozwoju”. Dlatego, jej zdaniem, kluczowe na rynku pracy przyszłości będzie podnoszenie kompetencji i otwartość na technologie wśród pracowników w różnym wieku.

Ważnym tematem dotyczącym pracy jest aktywizacja kobiet. Łączy się to ze zjawiskiem wychodzenia kobiet z rynku pracy w związku z macierzyństwem i pytaniem o warunki jakie są kreowane przez polityki publiczne dla szybszego powrotu na rynek pracy. Jak wskazuje wielu ekspertów polityka państwa nie powinna działać zniechęcająco w stosunku do podejmowania zatrudniania. W tak dynamicznie zmieniającej się organizacji jak Grupa Żabka powrót nawet po roku nieobecności wiąże się z koniecznością ponownego onboardingu. – „Jeśli firma się rozwija, to po roku wraca się do zupełnie innej rzeczywistości” – przyznaje Bańczerowska.

Dla aktywizacji zawodowej, nie tylko kobiet, ale też innych grup pracowników, ważna jest większa elastyczność przepisów prawa. Problemem polskiego kodeksu pracy, w tym przepisów dotyczących czasu pracy, jest zbyt mała elastyczność wynikająca z tego, że prawo nie nadąża za zmianami gospodarczymi, a także potrzebami pracowników i pracodawców. – „Większa elastyczność jest potrzebna, aby móc reagować na to, co dzieje się na rynku” – dodaje Bańczerowska.

W sierpniu 2023 r. odbyła się inauguracja projektu #TerazPraca oraz debata, podczas której również zwrócono uwagę, że elastyczność ma znaczenie w przypadku rozwoju nowych technologii. Eksperci podkreślali także, że stabilność regulacji, automatyzacja i rozwój kompetencji pracowników, to kluczowe czynniki dla przyszłości polskiego rynku pracy. Warto o tych priorytetach, a także o głosie pracodawców i przedsiębiorców pamiętać, planując w najbliższych latach zmiany na polskim rynku pracy.

Więcej o debacie na stronie: https://terazpraca.org.pl/aktualnosci/debata-automatyzacja-produktywnosc-zmiany-pokoleniowe-jaka-przyszlosc-pracy-w-polsce