Polskę czeka poważny kryzys demograficzny, jeśli nie otworzymy się na imigrantów. Raport Pracodawców RP
Według ONZ, Polska przeżyje najpoważniejszy kryzys demograficzny w UE obok Włoch, Bułgarii, Łotwy i Litwy – wynika z raportu Pracodawców RP „Imigracja: ratunek dla gospodarki i korzyści społeczne”. Polska potrzebuje imigrantów, a wprowadzenie rekomendowanych w raporcie rozwiązań może powstrzymać gospodarczą katastrofę.
Tekst powstał na bazie raportu Pracodawców RP. Raport jest dostępny do pobrania tutaj
Starzenie się społeczeństwa jest dziś jednym z największych wyzwań dla wielu krajów Europy i świata. W Polsce spada dzietność, podczas gdy przewidywana długość życia się wydłuża, przez co na rynku pracy brakuje pracowników, a system emerytalny jest coraz bardziej obciążony. Niestety, perspektywy nie są korzystne. Co prawda wydłużanie się życia jest oznaką rosnącego dobrobytu, ale jeśli nie niesie ze sobą wydłużenia okresu samodzielności ekonomicznej seniorów, skutki dla społeczeństwa mogą być dotkliwe. Jak zatem zapobiec kryzysowi i uzupełnić luki na polskim rynku pracy?
– Wiele zależy od mądrego wdrażania nowych technologii i adaptacyjności ludzi do nowych wzorców pracy (…). Ale jednym z kluczowych czynników jest otwartość na polskim rynku pracy na migrantów – tłumaczy we wstępie do raportu dr Michał Boni, kulturoznawca, poseł na Sejm I kadencji i Minister w wielu rządach RP.
– Imigracja może być efektywnym narzędziem do zarządzania liczbą osób w wieku produkcyjnym, proporcjami poszczególnych grup wiekowych, skalą kryzysu migracyjnego. Widać to na konkretnych przykładach na świecie, a także w raportach m.in. ONZ – podkreśla Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP i inicjator raportu. Żeby zapobiec katastrofie, kluczowa jest odpowiednia i dobrze przemyślana polityka migracyjna.
IMIGRACJA ADEKWATNA DO WYZWAŃ
– Aby zatrzymać wzrost współczynnika obciążenia demograficznego na obecnym poziomie, w 2033 r. blisko co ósma osoba w wieku produkcyjnym musiałaby być cudzoziemcem. Wydaje się, że jest to mało realne – zauważa Kamil Sobolewski. – Imigracja do Polski 10 tysięcy ludzi osób rocznie byłaby porażką polityki migracyjnej, niewykorzystaniem dziejowej szansy rozwojowej.
Dlatego ekonomista proponuje działanie w skali adekwatnej do wyzwań i budowę markę Polski jako kraju możliwości. Należy promować imigrację jako rozwiązanie korzystne nie tylko dla przedsiębiorców, ale i rozwoju kraju pojętego długoterminowo. Rząd i administracja muszą aktywnie kształtować politykę migracyjną, potrzebna jest także zmiana narracji na temat obecności imigrantów na polskim rynku pracy i w polskim społeczeństwie gdyż, jak wskazuje dr Michał Boni, dzisiejsza narracja ma podłoże populistyczno-ksenofobiczne i nie tworzy ram dla racjonalnej polityki migracyjnej.
– Nie fundujmy sobie panicznej ucieczki przed imigracją adekwatną do wyzwań demograficznych, bo wpadniemy wprost w objęcia pracy do 75 roku życia, deficytu podstawowych usług, frustracji w społeczeństwie i populizmu w polityce – apeluje Kamil Sobolewski. Istotna jest świadoma analiza potrzeb polskiego rynku pracy i dobór narzędzi w polityce migracyjnej tak, by do Polski przybywało średnio ok. 100 tysięcy imigrantów zarobkowych rocznie, najlepiej wyspecjalizowanych w określonych sektorach i obszarach pracy.
PRZEJRZYSTE REGUŁY
Przejrzyste i uczciwe mechanizmy naboru pracowników za granicami kraju powinny być podstawą polityki migracyjnej. Jak wskazano w raporcie, przy jej budowaniu należy uwzględnić perspektywę nie tylko korzyści dla Polski i polskiego biznesu, ale i długoterminowych korzyści dla przyjeżdżających migrantów.
Jako jedno z narzędzi, Kamil Sobolewski sugeruje utworzenie jasnej mapy drogowej dla imigrantów, uwzględniającej etapy, jakie emigrant może osiągnąć na drodze do integracji, prawa i obowiązki, jakie ma imigrant na danym etapie integracji, oraz kamienie milowe czy warunki, których spełnienie umożliwia osiągnięcie danego etapu.
Eksperci z Towarzystwa Ekonomistów Polskich, we współpracy z którymi powstał raport, rekomendują również m. in. opracowanie systemu punktowego na wzór Kanady lub Niemiec, który ułatwiłby przyznawanie wiz i obywatelstwa pracownikom, czy wprowadzenie przepisów prawnych usprawniających i upraszczających procedury wizowe oraz stworzenie systemu wsparcia dla przedsiębiorców zatrudniających imigrantów.
INTEGRACJA SPOŁECZEŃSTWA
– Imigracja nie musi przebiegać według negatywnych wzorców obserwowanych w Niemczech czy we Francji, gdzie słabo zintegrowane grupy imigrantów, pozbawione edukacji, znajomości języka, perspektyw i szacunku, radykalizowały się w drugim i trzecim pokoleniu, zagrażając integralności i bezpieczeństwu społeczeństw – podkreśla Kamil Sobolewski.
Jak wskazuje, imigracja może być korzystna dla społeczeństwa i gospodarki w dłuższej perspektywie, pod warunkiem udanej integracji. Dlatego kluczowe jest instytucjonalne wsparcie dla przybywających w sferze edukacji, integracji społecznej, różnych procesów społecznej i zawodowej inkluzji, wraz z troską o respektowanie praw człowieka i praw pracowniczych.
To tylko kilka podstawowych rekomendacji z raportu Pracodawców RP. Zachęcamy do zapoznania się z całym materiałem, który zawiera wiele ciekawych sugestii oraz komentarzy ekspertów. Raport dostępny jest do pobrania tutaj.