Praca 4.0. Zmieniający się świat – wyzwania i szanse dla rynku pracy. Relacja z konferencji

W poniedziałek 29.01 br. w Warszawie odbyła się 9. edycja Konferencji Praca 4.0., poświęcona wyzwaniom i szansom dla rynku pracy oraz aktualnym inicjatywom w Unii Europejskiej i w Polsce. Jakie były wnioski z dyskusji?

Środowisko pracy w 2024 roku

Na panelu otwierającym wypowiadał się prezydent Konfederacji Lewiatan, Maciej Witucki, Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ, Anna Rulkiewicz, prezeska grupy LUX MED, Anna Wicha, prezeska Polskiego Forum HR i Jacek Kowalski, członek zarządu ds. Human Capital w Orange Polska, a dyskusję moderował profesor Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Zarówno środowisko pracodawców, jak i związkowcy byli zgodni – biznes oraz pracownicy potrzebują stabilnego prawa, aktywizacji zawodowej kobiet, osób starszych i osób z niepełnosprawnościami oraz dobrze działających usług publicznych. Wspominał o tym m.in. Maciej Witucki, wyrażając radość, że od powołania nowego rządu, nikt z Rady Ministrów nie mówił o “tanim państwie”.

Na konferencji reprezentowane były różne środowiska zainteresowane kondycją rynku pracy.–To jest przede wszystkim spotkanie ekspertów HR, szefów działów HR firm członkowskich Lewiatana z jednej strony, a z drugiej strony partnerów społecznych, czyli mamy reprezentantów Ministerstwa, Administracji Publicznej i partnerów strony społecznej, czyli związków zawodowych – dodawał Witucki.

W dyskusji zwrócono także uwagę na konieczność przygotowania się na zmiany w prawie pracy, chociażby przez wpływ prawa unijnego. Chodzi tu między innymi o dyrektywę o pracownikach platform internetowych oraz o implementację dyrektywy o ochronie sygnalistów. Zdaniem przedstawicieli OPZZ, wzrośnie też w przyszłości rola układów zbiorowych, czyli porozumień zawieranych podczas rokowań między pracodawcą, a pracownikami reprezentowanymi przez związki zawodowe. Prelegenci byli zgodni, że wzrost znaczenia układów zbiorowych może stanowić szansę dla odbiurokratyzowania prawa poprzez deregulację i odchudzenie Kodeksu Pracy. Co jednak istotne, według rozmówców układy zbiorowe nie mogą zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracowników niż regulacje kodeksowe. Nasuwa się pytanie, czy biznes nie byłby przychylniejszy w umocnieniu znaczenia tych układów, gdyby je uelastycznić? Mówił o tym moderujący panel o prawie pracy Robert Lisicki z Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan.

Rola i znaczenie migrantów ekonomicznych

Polska jako państwo zmaga się z kryzysem demograficznym, objawiającym się niską dzietnością i trudnością w osiągnięciu zastępowalności pokoleń. Staje się więc jasne, że potrzebny jest napływ imigrantów ekonomicznych, by zapełnić lukę na rynku pracy.

Na panelu prowadzonym przez Nadię Kurtievą z Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan poruszono temat dostosowania kompetencji imigrantów do potrzeb pracodawcy. Prelegentki zauważyły, że największą barierę stanowią kompetencje językowe. Politykę migracyjną należy ukształtować w taki sposób, by nowi pracownicy mieli narzędzia i warunki, by radzić sobie samodzielnie, a nie opierać się wyłącznie na niekończących się programach pomocowych. Co istotne, nie wolno zapominać o tym, że duże znaczenie dla sytuacji imigrantów ma też unijna dyrektywa o pracy platformowej, bowiem praca platformowa to forma zatrudnienia, w której pracownicy wykonują krótkoterminowe zadania lub oferują swoje usługi za pośrednictwem platform internetowych. – Dyrektywa może stanowić pewnego rodzaju szansę dla pracowników imigranckich, ponieważ z dużą dozą prawdopodobieństwa wzmocni ich mobilność na rynku pracy – mówiono.

Elastyczne modele pracy, kompetencje i inkluzywność

Pozostałe panele poruszały zagadnienie elastycznych modeli pracy, o których wystąpienie w charakterze gościa specjalnego miała Nadia Harris, ekspertka od pracy zdalnej i hybrydowej. Przedstawiła też rozbieżności w analizach tego, jak na pracowników i rynek wpływa praca poza biurem. Jedne analizy przewidują, iż “wracamy do biur” (takie też zapatrywania, co przypomniała Harris, pojawiały się na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos).

Eksperci rozmawiali także o niedostosowaniu umiejętności i kwalifikacji pracowników do potrzeb biznesu oraz o „reskillingu” i „upskillingu”. W swoich wystąpieniach podkreślali, że dobrym trendem byłoby uelastycznienie na poziomie pracodawców sposobów weryfikacji kompetencji pracowników, których chcą zatrudnić. Mniej testów, a więcej polegania na wykazie dotychczasowych osiągnięć – postulowali uczestnicy panelu. Zwrócono też uwagę na znaczenie kompetencji miękkich i twardych kompetencji cyfrowych. W przypadku tych ostatnich Polska ma bardzo dużo do nadrobienia, jeśli nie chce pozostać w ogonie Europy.

Ostatni panel poświęcony był inkluzywności w miejscu pracy. Prelegenci rozmawiali o tym, w jaki sposób zarządzać międzypokoleniowymi zespołami pracowników i czego poszczególne pokolenia mogą uczyć się od siebie nawzajem. Dyskutowano także o konieczności budowania otwartej kultury organizacyjnej, przyjaznej osobom z niepełnosprawnościami.