Czas zwiększyć aktywność zawodową seniorów
Jednym z większych problemów polskiego rynku pracy jest niska aktywność zawodowa osób starszych. Zgodnie z danymi Eurostatu w grupie wiekowej 50+ wynosi ona 35,3%, podczas gdy w Estonii i Szwecji jest bliska 50%. Taki stan rzeczy to efekt nie tylko niskiego wieku emerytalnego, ale także widocznej niechęci firm do zatrudniania osób starszych. Zgodnie z badaniem Polskiego Instytutu Ekonomicznego z roku 2022 wyższy wiek istotnie zmniejsza szanse na znalezienie pracy (badacze przeprowadzili eksperyment polegający na wysyłaniu do firm fikcyjnych CV pracowników w różnym wieku).
Dlaczego więc polskie firmy nie chcą zatrudniać osób starszych? Paradoksalnie podstawową przyczyną jest…prawna ochrona starszych pracowników przed zwolnieniem. Obecnie pracownik w wieku przedemerytalnym (od 56 lat dla kobiet, od 61 u mężczyzn) jest objęty tzw. okresem ochronnym – nie można mu wypowiedzieć umowy o pracę w przypadkach innych niż likwidacja miejsca pracy czy zwolnienie dyscyplinarne (tylko w razie poważnego przewinienia). W rezultacie pracodawcy boją się zatrudniać osoby starsze, bo są świadomi tego, że zakończenie współpracy np. z przyczyn ekonomicznych, będzie bardzo trudne.
Do tego dochodzą też obawy, że w przypadku starszego pracownika częstsza będzie absencja chorobowa, a także o trudności w komunikacji z młodszymi członkami zespołu i obsługą nowych technologii.
Jak państwo może rozwiązać problem niskiej aktywności zawodowej seniorów? Na pewno rozważyć trzeba ograniczenie lub nawet zniesienie ochrony osób w wieku przedemerytalnym przed zwolnieniem, gdyż wbrew intencjom ustawodawcy może ona pogarszać perspektywy zawodowe osób starszych. Państwo powinno także współpracować z NGOsami oraz organizacjami pracodawców w kampaniach z jednej strony uświadamiających przedsiębiorcom unikalne cechy starszych pracowników (opanowanie, doświadczenie zawodowe oraz życiowe, kompetencje interpersonalne), a z drugiej – skłaniających osoby starsze do poprawy swoich umiejętności np. w sferze cyfrowej.